بهترین دانشگاه‌ اسپانیا

اسپانیا با برخورداری از دانشگاه‌های معتبر جهانی، مقصدی محبوب برای ادامه تحصیل در اسپانیا برای دانشجویان بین‌المللی به‌شمار می‌آید. هر سال بیش از ۲۴۱٬۰۰۰ دانشجوی خارجی در دانشگاه‌های اسپانیا ثبت‌نام می‌کنند (رکوردی جدید در سال تحصیلی ۲۰۲۳/۲۰۲۲) که نسبت به سال قبل افزایش چشم‌گیری داشته است این روند رو به رشد نشان‌دهنده‌ی کیفیت بالای آموزش عالی در اسپانیا و محیط پذیرای آن برای دانشجویان خارجی است در واقع اسپانیا به دلیل ارائه‌ی دانشگاه‌های عالی، طیف گسترده‌ای از برنامه‌ها به زبان اسپانیایی و انگلیسی، و تجربه‌ی فرهنگی غنی، به یکی از گزینه‌های برتر جوانان در سراسر جهان تبدیل شده است مدرک اخذشده از دانشگاه‌های برتر اسپانیا در سطح بین‌المللی اعتبار بالایی دارد و می‌تواند درهای زیادی را به روی فارغ‌التحصیلان بگشاید

تنوع دانشگاه‌ها و گستردگی جغرافیایی: اسپانیا دارای ۷۶ دانشگاه (۴۵ دانشگاه دولتی و ۳۱ دانشگاه خصوصی) است که در شهرهای مختلف کشور پراکنده‌اند. بسیاری از برترین دانشگاه‌های اسپانیا در دو شهر بزرگ مادرید (پایتخت) و بارسلونا (پایتخت اقتصادی) متمرکز شده‌اند. با این حال، دانشگاه‌های ممتاز دیگری نیز در شهرهای تاریخی و دانشجویی اسپانیا مانند والنسیا، گرانادا، ساراگوسا، سویا، بیلبائو (کشور باسک) و سالمانکا فعالیت دارند. این پراکندگی جغرافیایی به دانشجویان امکان می‌دهد بر اساس ترجیحات خود – از کلان‌شهرهای پرجنب‌وجوش گرفته تا شهرهای دانشجویی با هزینه‌ی زندگی کمتر – مقصد مناسبی را برای تحصیل انتخاب کنند. علاوه بر دانشگاه‌های جامع، اسپانیا میزبان مدارس تخصصی مشهوری نیز هست؛ به‌عنوان مثال، مدارس کسب‌وکار این کشور (مانند IESE, IE, ESADE) همواره در رتبه‌های برتر جهان قرار دارند

معیارهای رتبه‌بندی و انتخاب دانشگاه‌های برتر

برای شناسایی بهترین دانشگاه‌های اسپانیا، ترکیبی از شاخص‌ها و رتبه‌بندی‌های معتبر جهانی مورد بررسی قرار می‌گیرد. مهم‌ترین معیارها عبارت‌اند از:

• رتبه‌بندی‌های جهانی (QS, THE, ARWU): جایگاه دانشگاه‌های اسپانیا در رتبه‌بندی‌های معتبر بین‌المللی مانند QS World University Rankings، Times Higher Education (THE) World University Rankings و رتبه‌بندی شانگهای (ARWU) نقش اساسی دارد. این رتبه‌بندی‌ها بر پایه‌ی شاخص‌های مختلفی نظیر کیفیت آموزش، سطح پژوهش‌ها، استنادهای علمی، نسبت استاد به دانشجو و وجهه‌ی بین‌المللی دانشگاه انجام می‌شوند. برای مثال، در سال ۲۰۲۴ حدود دوازده دانشگاه اسپانیا در جمع ۵۰۰ دانشگاه برتر جهان حضور داشته‌اند و ده‌ها دانشگاه اسپانیایی دیگر نیز در بین هزار دانشگاه برتر دنیا قرار گرفته‌اند. این نشان‌دهنده‌ی رقابت‌پذیری بالای دانشگاه‌های اسپانیا در سطح جهانی است. به طور خاص در رتبه‌بندی QS 2024، دانشگاه خودمختار بارسلونا (UAB) با رتبهٔ ۱۴۹ جهان، به عنوان برترین دانشگاه اسپانیا شناخته شد​. همچنین طبق رتبه‌بندی تایمز ۲۰۲۵، دانشگاه بارسلونا (UB) رتبهٔ ۱۵۲ جهان را کسب کرده و در صدر دانشگاه‌های اسپانیا قرار گرفت. در رتبه‌بندی آکادمیک شانگهای (ARWU) 2024 نیز دانشگاه بارسلونا تنها دانشگاه اسپانیایی بود که در بین ۲۰۰ دانشگاه برتر جهان (بازهٔ ۱۵۱–۲۰۰) جای گرفت​ علاوه بر آن، ۹ دانشگاه اسپانیا در جمع ۵۰۰ دانشگاه برتر ARWU حضور دارند​ که نشان‌دهنده‌ی گستره‌ی کیفیت پژوهشی و علمی این کشور است.

• کیفیت آموزش و پژوهش: سطح آموزش ارائه‌شده در کلاس‌ها، نسبت تعداد اعضای هیئت‌علمی به دانشجویان، بهره‌گیری از اساتید برجسته و همچنین حجم و کیفیت پژوهش‌های علمی (انتشار مقالات در نشریات معتبر، وجود پژوهش‌های بین‌رشته‌ای و نوآورانه) از عوامل تعیین‌کننده اعتبار یک دانشگاه است. دانشگاه‌های برتر اسپانیا معمولاً با دارا بودن اساتید صاحب‌نام و امکانات پژوهشی مدرن، کیفیت آموزشی بالایی را تضمین می‌کنند.

• امکانات آموزشی و رفاهی: برخورداری از زیرساخت‌های پیشرفته مانند کتابخانه‌های مجهز، آزمایشگاه‌های مدرن، مراکز کامپیوتر، خوابگاه‌ها، امکانات ورزشی و پشتیبانی دانشجویان، معیار مهمی در ارزیابی برتری دانشگاه‌ها است. به عنوان نمونه، دانشگاه خودمختار بارسلونا دارای پردیسی وسیع در منطقه‌ی بلاترا است که کلیه دانشکده‌ها، مؤسسات پژوهشی و خدمات دانشجویی را دربرمی‌گیرد. این دانشگاه ۲۶۳ هکتاری حتی شامل فضای سبز گسترده، سالن‌های ورزشی (استخر، زمین فوتبال و …)، مراکز درمانی، رستوران‌ها و خوابگاه با ظرفیت ۲۶۰۰ دانشجو است چنین امکانات جامعی تجربه‌ی آموزشی و زندگی دانشجویی پرباری را برای دانشجویان فراهم می‌کند.

• نسبت و میزان پذیرش دانشجویان بین‌المللی: میزان بین‌المللی بودن فضای دانشگاه (درصد دانشجویان خارجی و برنامه‌های انگلیسی‌زبان) یکی دیگر از معیارهای مهم است. دانشگاه‌های اسپانیا در سال‌های اخیر با گسترش برنامه‌های انگلیسی‌زبان و توافقات تبادل دانشجو (مانند برنامه اراسموس) توانسته‌اند جذابیت زیادی برای دانشجویان خارجی ایجاد کنند. به طور متوسط حدود ۱۲٫۵٪ از جمعیت دانشجویان دانشگاه‌های اسپانیا را خارجی‌ها تشکیل می‌دهند​. برای مثال، در دانشگاه خودمختار بارسلونا بیش از ۵٬۰۰۰ دانشجوی بین‌المللی از ۹۰ کشور جهان مشغول به تحصیل هستند که نشان‌دهنده فضای چندفرهنگی و بین‌المللی این دانشگاه است. حضور پررنگ دانشجویان خارجی علاوه بر افزایش اعتبار جهانی دانشگاه، فرصت تعامل فرهنگی و زبانی ارزشمندی را برای همه دانشجویان فراهم می‌کند.

• اعتبار مدرک و چشم‌انداز اشتغال: قابل قبول بودن مدرک دانشگاه‌های اسپانیا در سایر کشورها و نزد کارفرمایان بین‌المللی، از دیگر عوامل تعیین‌کننده برتری آنهاست. دانشگاه‌های طراز اول اسپانیا به دلیل برنامه‌های آموزشی باکیفیت و ارتباط با صنایع و مجامع بین‌المللی، از دید کارفرمایان معتبر شمرده می‌شوند. به عنوان نمونه، دانشگاه ناوارا بر اساس شاخص اشتغال فارغ‌التحصیلان در رتبه‌بندی QS، بهترین دانشگاه اسپانیا از نظر کارفرمایان معرفی شده است​. این بدان معناست که فارغ‌التحصیلان این دانشگاه برای استخدام در شرکت‌ها و سازمان‌های معتبر شانس بالاتری دارند. به طور کلی، دریافت مدرک از دانشگاه‌های برتر اسپانیا می‌تواند رزومه‌ی فارغ‌التحصیلان را در سطح بین‌المللی تقویت کند.

• موقعیت جغرافیایی و قدمت دانشگاه: شهرت تاریخی و موقعیت مکانی دانشگاه نیز حائز اهمیت است. برخی دانشگاه‌های برتر اسپانیا قدمتی چندصد ساله دارند و بخشی از هویت علمی و فرهنگی کشور به‌شمار می‌آیند (مانند دانشگاه‌های بارسلونا، سالامانکا، کمپلوتنسه مادرید). دیرینگی این مراکز علمی اغلب با اعتبار و شبکه‌ی گسترده‌ای از فارغ‌التحصیلان همراه است. از سوی دیگر، قرارگیری دانشگاه در یک شهر بزرگ یا منطقه‌ی خاص می‌تواند بر امکانات دسترسی، فرصت‌های کارآموزی و کیفیت زندگی دانشجویی اثرگذار باشد. برای مثال، دانشگاه‌های واقع در مادرید و بارسلونا از نزدیکی به مراکز تجاری اروپا سود می‌برند، در حالی که دانشگاه‌های شهرهای کوچک‌تر اسپانیا محیطی آرام‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر برای زندگی ارائه می‌کنند. دانشجویان بر اساس اولویت‌های شخصی (زندگی در شهر بزرگ یا شهر دانشگاهی، آب‌وهوا، زبان محلی مانند کاتالان در بارسلونا و …) می‌توانند از میان دانشگاه‌های برتر اسپانیا گزینه‌ی مناسب را انتخاب کنند.

در ادامه، ابتدا نگاهی به فهرست دانشگاه‌های برتر اسپانیا بر اساس رتبه‌های جهانی خواهیم داشت و سپس هر یک از برجسته‌ترین دانشگاه‌ها را به تفصیل معرفی خواهیم کرد.

برترین دانشگاه‌های اسپانیا بر اساس رتبه‌بندی‌های جهانی (۲۰۲۴/۲۰۲۵)

جدول زیر، ۱۰ دانشگاه برتر اسپانیا را به‌همراه رتبه آنها در سه نظام رتبه‌بندی جهانی (QS سال ۲۰۲۴، تایمز ۲۰۲۴ و شانگهای ۲۰۲۳) و شهر محل استقرار نشان می‌دهد این دانشگاه‌ها بالاترین جایگاه را در میان مؤسسات آموزش عالی اسپانیا کسب کرده‌اند:

در رتبه‌های جهانی جدید، دانشگاه خودمختار بارسلونا و بارسلونا رقابتی شانه‌به‌شانه دارند؛ یکی در نظام QS پیشتاز است و دیگری در نظام تایمز و شانگهای بهترین رتبه را دارد. همچنین حضور دانشگاه‌هایی از شهرهای مختلف (بارسلونا، مادرید، پامپلونا، گرانادا، والنسیا) در این فهرست نشان می‌دهد که کیفیت آموزش عالی در اسپانیا به صورت گسترده توزیع شده است.

در ادامه، به معرفی اجمالی هر یک از این دانشگاه‌های برتر می‌پردازیم، همراه با تاریخچه، نقاط قوت و دلایل برجستگی آن‌ها در اسپانیا و جهان.

دانشگاه بارسلونا (University of Barcelona – UB)

دانشگاه بارسلونا قدیمی‌ترین دانشگاه منطقه‌ی کاتالونیا و یکی از مشهورترین دانشگاه‌های اسپانیا است. این دانشگاه دولتی در سال ۱۴۵۰ میلادی بنیان‌گذاری شده و با بیش از ۶۰٬۰۰۰ دانشجو یکی از بزرگ‌ترین مراکز آموزش عالی اسپانیا به‌شمار می‌آید​ دانشگاه بارسلونا به واسطه‌ی گستره‌ی وسیع رشته‌ها (بیش از ۷۰ برنامه کارشناسی و ۳۵۰ برنامه تحصیلات تکمیلی)، فعالیت پژوهشی درخشان و اساتید برجسته، همواره در رتبه‌بندی‌های جهانی جایگاه والایی داشته است. در رتبه‌بندی تایمز ۲۰۲۵، این دانشگاه رتبهٔ ۱۵۲ جهان را کسب کرد و بهترین دانشگاه اسپانیا شناخته شد همچنین طبق رتبه‌بندی شانگهای ۲۰۲۴، دانشگاه بارسلونا در جمع ۲۰۰ دانشگاه برتر دنیا قرار گرفته که بالاترین جایگاه در میان دانشگاه‌های اسپانیایی است این دانشگاه دارای چندین پردیس در شهر بارسلونا بوده و طیف متنوعی از رشته‌ها را در علوم پزشکی، مهندسی، علوم پایه، علوم اجتماعی و هنر ارائه می‌دهد. اعتبار علمی UB به حدی است که به عنوان برترین دانشگاه اسپانیا از نظر تولیدات علمی و پژوهشی شناخته می‌شود و هر ساله مقالات و تحقیقات پرتاثیری از آن منتشر می‌گردد. مدرک دانشگاه بارسلونا در سراسر اروپا و جهان از احترام ویژه‌ای برخوردار است و فارغ‌التحصیلان آن سابقه‌ی درخشانی در کسب موقعیت‌های شغلی و آکادمیک داشته‌اند. این دانشگاه با داشتن مشارکت‌های بین‌المللی گسترده و برنامه‌های تبادل دانشجو، گزینه‌ای ایده‌آل برای علاقه‌مندان به تحصیل در یک محیط پویا و چندفرهنگی است.

دانشگاه خودمختار بارسلونا (Autonomous University of Barcelona – UAB)

دانشگاه خودمختار بارسلونا در سال ۱۹۶۸ میلادی تأسیس شده و طی چند دهه توانسته خود را به عنوان یکی از قطب‌های علمی اسپانیا و اروپا مطرح کند​. این دانشگاه که در حومه‌ی شهر بارسلونا (منطقهٔ Bellaterra) واقع شده، به داشتن پردیس دانشگاهی مدرن و یکپارچه شهرت دارد. UAB به دلیل استانداردهای آموزشی بالا و کیفیت پژوهشی ممتاز شناخته می‌شود و از مراکز پیشرو در نوآوری علمی در اروپا است در رتبه‌بندی QS سال ۲۰۲۴، دانشگاه خودمختار بارسلونا با کسب رتبهٔ ۱۴۹ جهان، رتبهٔ اول اسپانیا را به خود اختصاص داد همچنین این دانشگاه در رتبه‌بندی شانگهای جزو ۴۰۰ دانشگاه برتر دنیا قرار دارد. UAB مجموعه متنوعی از رشته‌ها (بیش از ۱۰۰ رشته در مقطع کارشناسی و ۸۰+ برنامه دکترا) را پوشش می‌دهد و رویکردی میان‌رشته‌ای در آموزش دارد​. یکی از نقاط قوت بارز UAB، وجههٔ بین‌المللی آن است؛ این دانشگاه با داشتن بیش از ۵ هزار دانشجوی خارجی از ۹۰ کشور و ده‌ها توافق‌نامه تبادل با دانشگاه‌های جهان، محیطی جهانی برای تحصیل فراهم کرده است امکانات گستردهٔ پردیس (کتابخانه‌های ۲۴ ساعته، آزمایشگاه‌های مجهز، مراکز فناوری، خوابگاه و امکانات ورزشی) تجربه دانشجویی کم‌نظیری را رقم می‌زند دانشگاه خودمختار بارسلونا به خاطر استانداردهای پژوهشی و آموزشی ممتاز خود، به عنوان یک «دانشگاه پیشرو» در اتحادیه اروپا شناخته می‌شود و در بسیاری از رشته‌ها (به ویژه علوم زیستی، حقوق، اقتصاد و علوم انسانی) از برترین‌ها در اسپانیا است.

دانشگاه کمپلوتنسه مادرید (Complutense University of Madrid – UCM)

دانشگاه کمپلوتنسه مادرید بزرگ‌ترین دانشگاه اسپانیا و یکی از کهن‌ترین دانشگاه‌های فعال در جهان است​. ریشه‌های تأسیس این دانشگاه به سال ۱۲۹۳ میلادی (در شهر آلکالا د هنارس) بازمی‌گردد و بعدها در قرن ۱۹ به مادرید منتقل شده است​. کمپلوتنسه اکنون بیش از ۸۶٬۰۰۰ دانشجو را در بیش از ۲۶ دانشکده خود آموزش می‌دهد و از این نظر هشتمین دانشگاه بزرگ اروپا (بین دانشگاه‌های حضورین) محسوب می‌شود این دانشگاه به دلیل سهم چشمگیرش در تاریخ آموزش عالی اسپانیا و تربیت رهبران فکری و سیاسی کشور، از معتبرترین نهادهای علمی اسپانیا به شمار می‌آید دانشگاه کمپلوتنسه مجموعه کاملی از رشته‌ها را ارائه می‌کند؛ از علوم پزشکی و مهندسی گرفته تا هنر و علوم اجتماعی. این گستردگی رشته‌ها در کنار قدمت و عظمت دانشگاه، موجب شده که UCM شبکه‌ای بسیار گسترده از فارغ‌التحصیلان و اساتید برجسته داشته باشد. در رتبه‌بندی QS سال ۲۰۲۴، کمپلوتنسه مادرید رتبهٔ ۱۷۱ جهان را کسب کرد و در رتبه‌بندی شانگهای نیز در بین ۴۰۰ دانشگاه برتر دنیا قرار دارد. اگرچه رتبهٔ آن در نظام تایمز (۵۰۱–۶۰۰) نسبت به برخی دانشگاه‌های دیگر اسپانیا پایین‌تر است، اما همچنان به عنوان یکی از معتبرترین دانشگاه‌های اسپانیا از نظر علمی و تاریخی شناخته می‌شود این دانشگاه سهم قابل توجهی در تولیدات پژوهشی کشور دارد و میزبان مراکز تحقیقاتی مطرحی است. پردیس اصلی کمپلوتنسه در منطقه‌ی دانشگاهی شهر مادرید (Ciudad Universitaria) واقع شده و با فضای گسترده و امکانات آموزشی متعدد، محیطی پویا برای دانشجویان فراهم می‌کند. فارغ‌التحصیلان نامداری نظیر چندین برنده جایزه نوبل، نخست‌وزیران و نویسندگان بزرگ اسپانیا در کارنامه این دانشگاه دیده می‌شوند که به اعتبار بین‌المللی آن افزوده است.

دانشگاه خودمختار مادرید (Autonomous University of Madrid – UAM)

دانشگاه خودمختار مادرید در سال ۱۹۶۸ میلادی تأسیس شده و یکی از سه دانشگاه بزرگ دولتی در منطقه مادرید است. UAM با تکیه بر مدل «دانشگاه خودگردان» مشابه UAB، تحول قابل توجهی در آموزش عالی اسپانیا ایجاد کرد و خیلی زود به مراتب بالای علمی دست یافت. این دانشگاه پردیسی مدرن در حومه شمالی مادرید (منطقه Cantoblanco) دارد و به خاطر فضای سبز پردیس و طراحی متمرکز دانشکده‌ها شناخته می‌شود. دانشگاه خودمختار مادرید در رتبه‌بندی QS ۲۰۲۴ رتبهٔ ۱۹۹ جهان را کسب کرده و جزو ۲۰۰ دانشگاه برتر دنیا است​. همچنین در رتبه‌بندی شانگهای در محدوده ۳۰۰–۴۰۰ جهانی قرار دارد​. UAM طیف گسترده‌ای از رشته‌های دانشگاهی را پوشش می‌دهد، هرچند شهرت ویژه‌ای در علوم پایه (به‌خصوص فیزیک و ریاضیات)، علوم زیستی و حقوق دارد. این دانشگاه میزبان مراکز پژوهشی مهمی نظیر موسسهٔ علوم مواد مادرید و مرکز تحقیقات زیست‌محیطی است که در همکاری با شورای تحقیقات ملی اسپانیا (CSIC) اداره می‌شوند. از نقاط قوت UAM تعاملات بین‌المللی آن است؛ این دانشگاه عضو شبکه دانشگاهی Europaeum و Una Europa بوده و برنامه‌های تبادل دانشجوی گسترده‌ای دارد. UAM تاکنون چند رئیس دولت و چهره‌های برجسته علمی (از جمله برندگان جایزه آبل در ریاضیات) را در زمره فارغ‌التحصیلان خود داشته که نشان‌دهندهٔ اعتبار علمی و تاثیرگذاری اجتماعی آن است. فضای دانشجویی پویای دانشگاه خودمختار مادرید در کنار کیفیت بالای آموزشی، این دانشگاه را به گزینه‌ای مطلوب برای دانشجویان داخلی و خارجی تبدیل کرده است.

دانشگاه ناوارا (University of Navarra)

دانشگاه ناوارا که در شهر پامپلونا (ایالت ناوارا در شمال اسپانیا) واقع شده، به عنوان برترین دانشگاه خصوصی اسپانیا شناخته می‌شود. این دانشگاه در سال ۱۹۵۲ میلادی توسط خوزه ماریا اسکریوا (بنیان‌گذار اپوس‌ده) تأسیس شد و از ابتدا با رویکردی مبتنی بر ارزش‌های کاتولیک و آموزش کیفی فعالیت کرده است​. دانشگاه ناوارا به‌خاطر برنامه‌های ممتاز در رشته‌هایی مانند پزشکی، حقوق، بازرگانی و علوم انسانی شهرت دارد. دانشکده پزشکی این دانشگاه یکی از بهترین‌های اسپانیا است و بیمارستان دانشگاهی ناوارا از مراکز درمانی و پژوهشی پیشرو در اروپا محسوب می‌شود. همچنین مدرسه کسب‌وکار وابسته به این دانشگاه (IESE) به طور مداوم در میان ۱۰ مدرسه کسب‌وکار برتر جهان رتبه‌بندی می‌شود. در رتبه‌بندی تایمز ۲۰۲۵، دانشگاه ناوارا در بازه ۳۰۱–۳۵۰ جهان قرار گرفت​ و در رتبه‌بندی QS ۲۰۲۴ نیز رتبهٔ ۲۸۰ دنیا را کسب کرد​ که بالاترین جایگاه در میان دانشگاه‌های خصوصی اسپانیا است. یک نقطه قوت ویژهٔ دانشگاه ناوارا، نرخ بالای اشتغال فارغ‌التحصیلان آن است؛ بنا بر ارزیابی‌های QS، این دانشگاه از نظر نظرخواهی کارفرمایان، رتبهٔ اول را در اسپانیا کسب کرده است​ که نشان‌دهنده‌ی اعتماد بازار کار به مهارت‌ها و دانش فارغ‌التحصیلان ناوارا است. ناوارا با دارا بودن ۴ پردیس (در پامپلونا، سن سباستین، مادرید و بارسلونا) و ارائه‌ی ۱۸ رشتهٔ کارشناسی به زبان انگلیسیمحیطی بین‌المللی و پویا دارد. این دانشگاه با اینکه یک مؤسسه غیرانتفاعی خصوصی است، بورس‌ها و کمک‌هزینه‌های تحصیلی متعددی به دانشجویان اعطا می‌کند تا شایسته‌ترین افراد را جذب نماید. University of Navarra در طول تاریخ نسبتاً کوتاه خود توانسته دستاوردهای چشمگیری داشته باشد و امروز نام آن در کنار برترین دانشگاه‌های اروپا دیده می‌شود.

دانشگاه پُمپئو فابرا (Pompeu Fabra University – UPF)

دانشگاه پمپئو فابرا در شهر بارسلونا واقع است و از دانشگاه‌های نسبتاً جدید اما بسیار موفق اسپانیا محسوب می‌شود. این دانشگاه دولتی در سال ۱۹۹۰ میلادی توسط دولت خودمختار کاتالونیا بنیان‌گذاری شد و نام آن به افتخار زبان‌شناس مشهور کاتالان، پمپئو فابرا، انتخاب گردید​. UPF با رویکردی نوآورانه در آموزش عالی آغاز به کار کرد و طی مدت کوتاهی توانست به یکی از نخبگان دانشگاهی اروپا بدل شود​. پمپئو فابرا به داشتن سطح پژوهشی بسیار قوی (به ویژه در علوم اجتماعی، اقتصاد، علوم سیاسی و حقوق) و کیفیت آموزشی ممتاز شهرت دارد. طبق رتبه‌بندی تایمز ۲۰۲۵، UPF در بین ۲۵۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفته و پس از دانشگاه بارسلونا، دومین دانشگاه برتر اسپانیا در نظام تایمز است​. در رتبه‌بندی QS نیز این دانشگاه جایگاه ۳۱۰ جهانی را کسب کرده است​. یکی از عوامل موفقیت UPF تمرکز آن بر حوزه‌های آکادمیک منتخب و بین‌المللی‌سازی آموزش بوده است. این دانشگاه حدود ۳۰٪ دانشجویان بین‌المللی دارد و بسیاری از دوره‌های تحصیلات تکمیلی آن به زبان انگلیسی ارائه می‌شوند. پمپئو فابرا با برخی از برترین دانشگاه‌های جهان (مانند دانشگاه کالیفرنیا، برکلی و دانشگاه شیکاگو) برنامه‌های همکاری و تبادل دانشجو دارد. علی‌رغم اندازه کوچک‌تر (حدود ۱۵٬۰۰۰ دانشجو)، این دانشگاه در خروجی علمی نسبت به اعضای هیئت علمی از برترین‌ها در اروپا است و در گزارش نیچر به عنوان یک دانشگاه پیشرو در تولید پژوهش‌های باکیفیت معرفی شده است. تأکید UPF بر نوآوری در روش‌های تدریس و ارتباط نزدیک با جامعه (برای مثال از طریق پارک تحقیقات و نوآوری بارسلونا) آن را به الگویی موفق در میان دانشگاه‌های تأسیس‌شده در اواخر قرن بیستم تبدیل کرده است. اگر به دنبال تجربه تحصیل در یک دانشگاه مدرن، نخبه‌پرور و شهری پویا هستید، دانشگاه پمپئو فابرا گزینه‌ای ایده‌آل خواهد بود.

دانشگاه پلی‌تکنیک مادرید و کاتالونیا (Technical Universities of Madrid & Catalonia – UPM & UPC)

اسپانیا دارای دو دانشگاه پلی‌تکنیک برجسته در شهرهای مادرید و بارسلونا است که به طور ویژه بر رشته‌های فنی-مهندسی و علوم کاربردی تمرکز دارند:

• دانشگاه پلی‌تکنیک مادرید (Universidad Politécnica de Madrid – UPM): این دانشگاه در سال ۱۹۷۱ با ادغام چند مدرسه مهندسی قدیمی مادرید تشکیل شد. UPM به عنوان قطب مهندسی اسپانیا شناخته می‌شود و دانشکده‌های مشهوری در زمینه‌های عمران، معماری، مکانیک، صنایع و مخابرات دارد. برخی از دانش‌آموختگان برجسته UPM طراحان پروژه‌های مهم عمرانی و مدیران صنایع بزرگ اروپا بوده‌اند. در رتبه‌بندی QS ۲۰۲۴، پلی‌تکنیک مادرید رتبهٔ ۳۴۹ جهانی را کسب کرده است​. هرچند رتبه جهانی کلی UPM ممکن است به اندازه دانشگاه‌های جامع بالاتر نباشد، اما در رتبه‌بندی‌های موضوعی (مانند مهندسی عمران و برق) معمولاً در زمره بهترین‌های اروپا قرار می‌گیرد. این دانشگاه با بیش از ۳۵٬۰۰۰ دانشجو، بزرگ‌ترین مؤسسه تخصصی مهندسی در اسپانیا است و ارتباطات صنعتی گسترده‌ای دارد که فرصت‌های کارآموزی و اشتغال فراوانی برای دانشجویان ایجاد می‌کند.

• دانشگاه پلی‌تکنیک کاتالونیا (Universitat Politècnica de Catalunya – UPC): این دانشگاه که به بارسلونا تک نیز مشهور است، در سال ۱۹۷۰ بنیان‌گذاری شد و مهم‌ترین مرکز آموزش مهندسی در منطقه کاتالونیا است. UPC با حدود ۳۰٬۰۰۰ دانشجو، رشته‌های متنوعی را در حوزه‌های مهندسی کامپیوتر، برق، عمران، معماری، هوافضا و علوم دریایی ارائه می‌دهد. دانشگاه پلی‌تکنیک کاتالونیا در زمینه پژوهش‌های فناوری و نوآوری بسیار فعال است و پارک علمی برخی از پیشرفته‌ترین آزمایشگاه‌های رباتیک، هوش مصنوعی و مخابرات را در خود جای داده است. این دانشگاه در رتبه‌بندی QS ۲۰۲۴ رتبهٔ ۳۵۴ جهان را کسب کرده​ و در رتبه‌بندی شانگهای نیز در میان ۷۰۰ دانشگاه برتر قرار دارد​. شایان ذکر است که دانشگاه پلی‌تکنیک والنسیا (UPV) نیز از دیگر دانشگاه‌های فنی مطرح اسپانیاست که طبق رتبه‌بندی شانگهای ۲۰۲۳، تنها دانشگاه پلی‌تکنیک اسپانیا در بین ۵۰۰ دانشگاه برتر جهان بود اما به طور کلی، UPM و UPC در میان داوطلبان رشته‌های مهندسی محبوب‌ترین گزینه‌ها هستند. هر دوی این دانشگاه‌ها برنامه‌های تبادل دانشجو با دانشگاه‌های فنی ممتاز جهان (مانند MIT و ETH Zurich) دارند و سالانه میزبان صدها دانشجوی خارجی در رشته‌های مهندسی هستند. اگر علاقه‌مند به تحصیل در رشته‌های مهندسی و فناوری در اسپانیا هستید، پلی‌تکنیک مادرید و کاتالونیا با آموزش تخصصی و ارتباط قوی با صنعت، از بهترین انتخاب‌ها به شمار می‌روند.

دانشگاه گرانادا (University of Granada – UGR)

دانشگاه گرانادا که در منطقه اندلس در جنوب اسپانیا واقع است، یک دانشگاه دولتی با قدمتی نزدیک به پنج قرن می‌باشد. این دانشگاه در سال ۱۵۳۱ میلادی توسط امپراتور کارل پنجم تأسیس شد و اکنون با بیش از ۵۰٬۰۰۰ دانشجو، به عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه منطقه اندلس شناخته می‌شود​. دانشگاه گرانادا علاوه بر تاریخ طولانی و غنی خود، به دلیل کیفیت بالای آموزش در رشته‌های مهندسی و علوم کامپیوتر به شهرتی ویژه دست یافته است. بر پایه برخی ارزیابی‌ها، UGR در زمینهٔ مهندسی و علوم کامپیوتر رتبهٔ اول در اسپانیا را داراست و در علوم رایانه و ریاضیات در زمرهٔ بهترین دانشگاه‌های جهان قرار گرفته است​. برای مثال، رتبه‌بندی موضوعی شانگهای، دانشگاه گرانادا را در جمع ۱۰۰ دانشگاه برتر دنیا در علوم کامپیوتر آورده است​. چنین موفقیتی حاصل سرمایه‌گذاری مستمر این دانشگاه در مراکز تحقیقاتی پیشرفته مانند مرکز تحقیقات فناوری اطلاعات و ارتباطات (CITIC) و جذب اساتید برجسته در رشته‌های فنی است. اما شهرت دانشگاه گرانادا تنها به مهندسی محدود نمی‌شود؛ این دانشگاه دانشکده‌های معتبری در زمینه‌های علوم سلامت (پزشکی، داروسازی، دندانپزشکی)، علوم انسانی (مانند ترجمه و زبان‌شناسی) و علوم اجتماعی دارد که در سطح ملی سرآمد هستند. شهر گرانادا نیز یک شهر دانشجویی پویاست که زندگی دانشجویی غنی و هزینه‌های معقول دارد و برای دانشجویان بین‌المللی بسیار جذاب است. دانشگاه گرانادا سالانه پذیرای هزاران دانشجوی اراسموس از اروپا است که آن را به یکی از محبوب‌ترین مقاصد تبادل دانشجو تبدیل کرده‌اند. در رتبه‌بندی‌های جهانی، UGR جایگاه قابل توجهی دارد؛ به طور مثال در رتبه‌بندی شانگهای ۲۰۲۳ در بازه ۲۰۱–۳۰۰ جهانی قرار گرفته است​. University of Granada با پیوند زدن سنت و مدرنیته – از یک سو میراث علمی قرون گذشته و از سوی دیگر پژوهش‌های نوین – تجربه‌ای منحصر‌به‌فرد برای دانشجویان فراهم می‌کند. اگر به دنبال تحصیل در دانشگاهی با تاریخچه غنی، کیفیت آموزشی بالا و فضای دانشجویی پرنشاط در اسپانیا هستید، دانشگاه گرانادا گزینه‌ای درخور توجه است.

دانشگاه والنسیا (University of Valencia – UV)

دانشگاه والنسیا که در سال ۱۴۹۹ میلادی تأسیس شده، یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های اسپانیا و قدیمی‌ترین در منطقه والنسیا است. این دانشگاه دولتی با حدود ۵۵٬۰۰۰ دانشجو در سه پردیس اصلی در شهر والنسیا فعالیت می‌کند و رشته‌های گسترده‌ای را در تمامی حوزه‌های علمی ارائه می‌دهد​. دانشگاه والنسیا به دلیل پیوستگی به سنت علمی تاریخی و در عین حال نوسازی و توسعه مداوم، جایگاه ویژه‌ای در نظام آموزشی اسپانیا دارد. بسیاری از شخصیت‌های علمی و فرهنگی اسپانیا (از جمله سانتیاگو کاسارِس در علوم شیمی و خوآن لویی اورتی در پزشکی) از این دانشگاه برخاسته‌اند. در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی، دانشگاه والنسیا عملکرد قابل توجهی دارد؛ در رتبه‌بندی شانگهای ۲۰۲۳ در بازه ۲۰۱–۳۰۰ جهانی قرار گرفته که پس از دانشگاه بارسلونا بالاترین رده در میان دانشگاه‌های اسپانیاست​. همچنین در رتبه‌بندی QS سال ۲۰۲۴ این دانشگاه در جایگاه ۴۸۵ دنیا قرار دارد​. دانشگاه والنسیا از دیرباز برای برنامه‌های علوم پایه و پزشکی خود شهرت داشته است. دانشکده پزشکی والنسیا (تأسیس ۱۵۰۲) یکی از کهن‌ترین‌ها در اروپا است. در کنار آن، دانشکده‌های علوم، حقوق و اقتصاد والنسیا نیز جزو برترین‌ها در اسپانیا محسوب می‌شوند. این دانشگاه با توسعه پارک علمی خود و تأسیس مراکز تحقیقاتی نوین، توان پژوهشی خود را افزایش داده و پروژه‌های بین‌المللی متعددی را رهبری می‌کند. والنسیا شهری ساحلی با کیفیت زندگی بالا است و دانشگاه والنسیا سهم مهمی در زندگی فرهنگی و اقتصادی این شهر دارد. UV در جذب دانشجویان خارجی نیز موفق بوده و برنامه‌هایی به زبان انگلیسی (به ویژه در مقطع کارشناسی ارشد) ارائه می‌کند. ترکیب اعتبار تاریخی، کیفیت آموزشی و زندگی دانشجویی جذاب، دانشگاه والنسیا را به یکی از گزینه‌های برتر برای تحصیل در اسپانیا بدل کرده است.

سایر دانشگاه‌های برجسته اسپانیا

علاوه بر دانشگاه‌های فهرست‌شده‌ی فوق، اسپانیا دانشگاه‌های معتبر دیگری نیز دارد که هر یک در نوع خود حائز اهمیت‌اند و در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی حضور دارند. در این بخش به چند مورد از این دانشگاه‌ها اشاره می‌کنیم:

• دانشگاه کارلوس سوم مادرید (Universidad Carlos III de Madrid – UC3M): یک دانشگاه دولتی جوان (تأسیس ۱۹۸۹) در منطقه مادرید که به‌خاطر برنامه‌های اقتصاد، مدیریت و مهندسی خود شناخته شده است. کارلوس سوم در رتبه‌بندی QS ۲۰۲۴ رتبهٔ ۳۱۹ جهان را کسب کرد و یکی از بهترین دانشگاه‌های اسپانیا از نظر بین‌المللی‌سازی آموزش به‌شمار می‌آید. بسیاری از رشته‌های کارشناسی این دانشگاه به زبان انگلیسی ارائه می‌شوند و نسبت دانشجویان خارجی بالایی دارد.

• دانشگاه کشور باسک (University of the Basque Country – UPV/EHU): دانشگاه اصلی منطقه باسک با پردیس‌هایی در بیلبائو، سن‌سباستین و ویتوریا. این دانشگاه دولتی در سال ۱۹۸۰ شکل کنونی گرفت اما ریشه‌های تاریخی آن به قرن XVIII بازمی‌گردد. دانشگاه باسک در زمینه پژوهش‌های علمی بسیار فعال است و طبق رتبه‌بندی شانگهای ۲۰۲۳ در بازه ۳۰۰–۴۰۰ جهانی قرار دارد​. رشته‌های شیمی، فیزیک و زبان‌شناسی این دانشگاه در سطح ملی ممتاز هستند. UPV/EHU همچنین نقش مهمی در حفظ و توسعه زبان و فرهنگ باسکی ایفا می‌کند.

• دانشگاه سویا (University of Seville): یکی از دانشگاه‌های قدیمی اندلس (تأسیس ۱۵۰۵) که با حدود ۷۰٬۰۰۰ دانشجو از بزرگ‌ترین دانشگاه‌های اسپانیا است. دانشگاه سویا پردیس‌های تاریخی زیبایی (از جمله ساختمان مشهور “کارخانه سلطنتی توتون” مربوط به قرن ۱۸) دارد و در رشته‌هایی نظیر معماری، مهندسی و الهیات سابقه علمی طولانی دارد. این دانشگاه در رتبه‌بندی شانگهای ۲۰۲۳ جزو ۵۰۰ دانشگاه برتر بود زندگی دانشجویی پرنشاط در شهر سویا و میراث فرهنگی غنی آن، تجربه منحصربه‌فردی به دانشجویان می‌دهد.

• دانشگاه سالامانکا (University of Salamanca): قدیمی‌ترین دانشگاه اسپانیا (تأسیس ۱۲۱۸ میلادی) و چهارمین دانشگاه قدیمی اروپا که همچنان دایر است. سالامانکا اگرچه در رتبه‌بندی‌های پژوهشی جدید جایگاه بسیار بالایی ندارد (QS ~۵۳۴)، اما به دلیل اعتبار تاریخی عظیم خود شناخته می‌شود. این دانشگاه که زمانی محل تدریس متفکرانی چون میگل د اونامونو بوده است، هنوز در رشته‌هایی مانند حقوق، زبان‌شناسی و علوم انسانی جزو مراکز آموزشی برتر کشور محسوب می‌شود. ساختمان‌های تاریخی دانشگاه سالامانکا (نظیر نمای مشهور پلاترسک) از جاذبه‌های گردشگری اسپانیا هستند.

• دانشگاه آلکالا (University of Alcalá): این دانشگاه در حومه مادرید قرار دارد و ادامه‌دهنده سنت دانشگاه قدیمی آلکالا (که کمپلوتنسه از آن منشعب شد) است. دانشگاه آلکالا در سال ۱۹۷۷ مجدداً تأسیس شد و اکنون به خاطر برنامه‌های قوی در ادبیات اسپانیایی (جایزه سروانتس در این دانشگاه اهدا می‌شود) و علوم پزشکی شهرت دارد. رتبه QS آن در حدود ۵۳۸ است

• دانشگاه آی‌ای (IE University): یک دانشگاه خصوصی نوپا (تأسیس ۲۰۰۹) با پردیس‌هایی در مادرید و سگویا که کاملاً انگلیسی‌زبان است. IE University توسط مؤسسه Empresa (همان گروه IE Business School) ایجاد شده و تمرکز آن بر رشته‌های مدیریت، روابط بین‌الملل، حقوق و علوم انسانی با رویکرد جهانی است. این دانشگاه در رتبه‌بندی QS ۲۰۲۴ جایگاه ۴۲۸ جهان را به دست آورده است و درصد بالایی از دانشجویان آن را خارجی‌ها تشکیل می‌دهند. IE نمونه‌ای از تلاش اسپانیا برای جذب دانشجویان بین‌المللی از طریق ایجاد برنامه‌های کاملاً انگلیسی و نوین است.

• سایر دانشگاه‌های قابل ذکر: دانشگاه پلی‌تکنیک والنسیا (UPV) که ذکر شد در مهندسی پیشرو است، دانشگاه گران کاناریا و دانشگاه ساراگوسا (هر دو جزو ۵۰۰ دانشگاه برتر شانگهای) و دانشگاه پومپه فابرا (که قبلاً معرفی شد) نیز همگی بخشی از منظومه آموزش عالی سطح بالای اسپانیا هستند. همچنین دانشگاه پاپی کومبیاس (Comillas) در مادرید و دانشگاه رامون لیول در بارسلونا به عنوان دانشگاه‌های خصوصی باکیفیت (در حوزه‌های الهیات، بازرگانی و مهندسی) شناخته می‌شوند.

جمع‌ بندی

اسپانیا با دارا بودن مجموعه‌ای متنوع از دانشگاه‌های تراز اول، یکی از قطب‌های آموزش عالی اروپا محسوب می‌شود. دانشگاه‌های اسپانیا نه‌تنها در رتبه‌بندی‌های جهانی جایگاه درخور توجهی دارند، بلکه با کیفیت آموزشی بالا، امکانات مدرن، جامعه‌ی دانشگاهی بین‌المللی و تجربه‌ی فرهنگی غنی، مقصدی ایدئال برای دانشجویان سراسر دنیا هستند. از دانشگاه‌های جامع قدیمی مانند بارسلونا، کمپلوتنسه و سالامانکا گرفته تا دانشگاه‌های نوآور معاصری چون پمپئو فابرا و آی‌ای، طیف وسیعی از گزینه‌ها پیش روی مشتاقان تحصیل در اسپانیا قرار دارد. پیش از انتخاب دانشگاه، بهتر است دانشجویان ضمن در نظر گرفتن رتبه و اعتبار جهانی هر مؤسسه، به علاقه‌مندی رشته‌ای، زبان آموزش، شهر محل تحصیل و امکانات رفاهی نیز توجه کنند. به طور کلی، تحصیل در یکی از بهترین دانشگاه‌های اسپانیا می‌تواند سرمایه‌گذاری ارزشمندی برای آینده علمی و حرفه‌ای فرد باشد؛ تجربه‌ای که نه تنها دانش و مهارت بلکه شبکه‌ای جهانی از ارتباطات و خاطرات فرهنگی فراموش‌نشدنی را به همراه خواهد داشت.